[email protected]

Fikirtepe İlkokul Projesi

  • İŞVEREN : Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.
  • KONUM : İstanbul, Kadıköy
  • İNŞAAT ALANI : 7015 m²
  • ARSA ALANI : 6775 m²
  • FONKSİYON DAĞILIMI : 24 Derslikli İlkokul , 3 Etkinlik Derslikli Okulöncesi

Proje alanı, Fikirtepe Kentsel Dönüşüm İmar Planı sınırları dâhilinde, planın kuzeybatı çeperinde yer almaktadır. Proje alanının kuzeybatı cephesi, İstanbul Çevre Yolu’ndan Yıldırım Sokak ile ayrılmaktadır. Kuzeydoğu ile güneybatı cephesinde ticaret, ofis ve konut birimlerinden oluşan yüksek yapılar mevcuttur. Güneydoğu yönünde ise plan alanının ikincil arteri olan 20 m. genişliğinde cadde ile komşudur. Caddenin karşısında lineer uzanan park alanı ile görsel bir bağlantısı bulunmaktadır. Proje alanı ince uzun bir forma ve kuzeybatı-güneydoğu doğrultunda %12,5’lik eğime sahiptir.

Öncelikle; proje alanın konumunun getirdiği koşullar detaylıca irdelenmiştir. Ana arter yakınlığından kaynaklanan gürültü sorunu ve yüksek yapı komşuluğundan kaynaklı güneş-gölge dengesi ile rüzgâr hareketi gibi iklimsel sorunlar, eğimli topoğrafyanın yarattığı sirkülasyon sorunu ve parselin uzun ince formu nedeniyle açık-kapalı alan ile giriş çıkış senaryosu kurgusunda oluşabilecek problemler tespit edilmiş, yapılan alternatifli eskiz ve model çalışmaları ile değerlendirilmiştir.

İlkokul ve okul öncesi birimlerine yaya ile araç erişimi, konut parsellerinin yoğunlukta olduğu güneybatı yönünden sağlanmıştır. Bu iki fonksiyon açık alan kullanımının artırılması adına tek bir kütle içinde çözümlenmiştir. Ancak giriş ve bahçe kullanımları fiziksel olarak ayrılmıştır.

Proje; parselin kuzeydoğu cephesine yerleştirilen lineer bir blok ve bu bloğa dik saplanan iki kütleden oluşmaktadır. Bu kurgu ile kapalı ve açık alanlarda yaş, fonksiyon ayrımı sağlanmıştır.

Güneybatı yönünde üç farklı kotta, üç farklı fonksiyona sahip açık alanlar oluşturulmuştur. Bahçe kullanımındaki bu yön tercihi, güneş-gölge ve rüzgâr analiz sonuçlarına göre belirlenmiştir.  Okul yapılarında kapalı alanların iyi planlanması kadar açık alanların da yeterliliği, fonksiyon çeşitliliği ile esnek kullanıma sahip olması önemlidir. Öğrencilerin birbirleri ve öğretmenleri ile açık alanlardaki iletişimlerinin öğrenme verimliklerini, yaratıcılıklarını ve katılımcı yaklaşımlarını geliştirdiği araştırmalarla belirlenmiştir. Bu nedenlerle, ortak kullanım alanları ile ilişkili; açık alan derslerinin yapılacağı, sergilerin düzenlenebileceği ve oyunların oynanabileceği bir avlu planlanmıştır. Giriş yönündeki bahçe ise; açık tören alanı ve giriş-çıkış, servis indirme bindirme alanı olarak tasarlanmıştır.  Kuzeybatı cephesinde ise çevre yolundan gelen gürültüyü kesecek, kontrollü kullanıma sahip bir bahçe konumlandırılmıştır. Parselin bu cephesinde gürültüyü engelleyici seperatör sistemi ve yoğun ağaçlandırma önerilmiştir.

İlkokul bölümünün girişi, yol kotu ve arazinin eğimi nedeniyle arazinin en üst kotundan sağlanabilmiştir. Planlanan geniş giriş holü aynı zamanda kapalı tören alanı işlevi görmektedir.  Engellilerin okulun tüm birimlerine erişimi çözümlenmiştir. Ayrıca yangın danışmanın kontrolleri çerçevesinde yangından korunma ve tahliye senaryoları da proje genelinde uygulanmıştır. Öğrenci ve öğretmenlerin yürüme mesafelerini optimize etmek adına ortak kullanılan derslikler ile mahaller merkezi kısımda konumlandırılmıştır. birinci ve ikinci sınıf öğrencilerin dersliklerinin, giriş holüne yakın birinci kolda, üçüncü ve dördüncü sınıf  öğrencilerin  dersliklerinin ise ikinci kolda olacak şekilde planlanması önerilmiştir. Okul yapılarında sirkülasyon mahalleri de ders dışı zamanlarda iletişimin sağlandığı aktif kullanılan mahallerdir. Bu mahallerde de doğal aydınlatma ve havalandırma koridor cephelerinde konumlandırılan doğramalar ile sağlanmıştır.

Arazinin kuzeydoğusunda konumlandırılan kütle, aynı zamanda,  komşuluğundaki yüksek yapı ile olan ilişkiyi kesen bir bariyer olarak da kullanılmıştır. Bu kütlenin komşu parsel tarafına, ıslak hacim, merdivenler, veli bekleme gibi öğrenci ve öğretmenlerin kısa süreli kullandıkları birimler yerleştirilmiştir. Avlu cephesine ise avlu kotunda açık alanla bağlantı sağlayacak şekilde branş derslikleri (Müzik, Resim, Beden Eğitimi); üst katlarda ise derslikler, yapının merkez noktasında olması ve avluya hakimiyeti nedeniyle öğretmenler odası ile idari ofis planlanmıştır.

Avlunun kuzeybatısındaki dikey kol derslik kütlesidir. Güneydoğusundaki dikey kolda ise avlu kotunda açık alanla direkt ilişkili yemekhane ve kantin mahalleri; üst katlarda ise derslikler konumlandırılmıştır. Bu kolun toprak altında kalan kısmında ana merdiven, kantin, yemekhane ve avlu ile ilişkili çok amaçlı salon yer almaktadır.

Okul öncesi birimleri lineer kolun devamı olarak planlanmıştır. Zemin kat ve 1. kat olmak üzere iki kattan oluşmaktadır. Zemin katta yemekhane ile destek birimleri gibi ortak alanlar konumlandırılmış ve bahçe ile ilişkisi sağlanmıştır. 1. katta ise etkinlik derslikleri bulunmaktadır. Okul öncesi bölümü yapısal olarak ilkokul ile bütünsellik içinde olmasına karşın kontrollü bir erişim bağlantısı dışında birbirinden ayrıdır. Ancak ilkokulun girişi, tören alanı ile duyusal olarak ilişkidedir ki, bu imkân da öğrencilerin algısal zenginliğine katkı sağlayacak bir deneyim sunmaktadır. 

Cephelerde yapısal ve mimari elemanlar, yapının algısal etkisini güçlendirecek unsurlar olarak kullanılmıştır. Sınıf düzeninin getirdiği tekrarlanan etkiyi kırmak adına doğrama söveleri ve saçaklar farklılaşan, net geometrik formlarda tasarlanmış, renklerler zenginleştirilmiştir. Cephelerdeki bu ritim bahçe duvar tasarımına da yansıtılmıştır. Çocukların neşeli, hareketli ve yaratıcı dünyalarına eşlik etme çabasıyla düşünülün bu mimari çözümler peyzajda konumlandırılan açık ders alanı, sergi alanı ve oyun alanları ile desteklenmiştir.

Okul öncesi ve ilkokul yapıları çocukların eğitim hayatlarında deneyimledikleri ilk mekânlardır. Bu binaların fiziksel koşulları ve zenginlikleri devam eden hayatlarına katkıda bulunur. Bu nedenledir ki, kapalı alan kurgusu, açık alan planlaması, kapalı ve açık mekânların ilişkileri, çevre ile ilişki, algısal ve deneyimsel zenginlik projelendirme sürecinin temel tasarım kriterleri olmuştur.